He hononga tāngaengae
He pūkenga rangatira tā Hāre Pōmare me tāna wahine a Hariata Tutapuiti mō ngā mahi -ā-rehia. Nā rāo anō tēnei taonga i heri atu ki Ingarangi hei tohu i te aroha me te whakakōtahi i ngā iwi e rua. Hei tāpiritanga, tēnā torohē atu ki a mātou kohinga rauemi.
Pānuitia tēnei tuhinga e pā ana ki te ingoa o Albert Pōmare
He kāwai whakapapa rangatira tō Hāre Pōmare, he hekenga ia nō Pōmare II o Ngāti Manu, ā, he wahine rangatira hoki a Hariata Tutapuiti nō Te Ahuhu o Ngāpuhi. I whakawhiti rāo ki Ingarangi i te tau 1863 ki te taha o tētahi kapa haka. He mea haere ki te taunaki, ki te whakatauira atu i ngā mahi-ā-rēhia e mana ai te kauhau o William Jenkins, he kaikauhau Wēteriana.
I taua wā i te mau tonu a Kuīni Wikitōria i te pōtae tauā o mate, nā te wehenga o tōna hoa rangatira a Kīngi Albert Victor. Ka wehi mārika a Wikitōria i tana tūtakitanga ki te kapa Māori, ā, ki ngā kupu mihi i tuku ki a ia, ki tōna makau hoki. Ka tirotiro haere ia, nā kite ia i a Hariata. Nā te oreore o te ngākau aroha, ka tono ia ki a Hariata, kia tū ko ia hei ruahine mō tana tamaiti. Ki te whānau kōtiro a Hariata, kia tapaina ko Wikitōria hei ingoa mōna, ā, mēnā he tama, kia tapaina ko Albert hei ingoa mōna.
Nāwai, nāwai ka whakawhānau a Hariata i tētahi pūru taitama, ka tapaina ko Albert Victor Pōmare tōna ingoa. Ka rongo a Wikitōria i tēnei karere, ka horo tana whakarite onge mō Albert. Ka kohaina he kākahu tohi Karaitiana, he kōpaki kirikau kākāriki nō Marako me tētahi pune, he tao, he naihi, he kapu hiriwa nōki. Ka whakairo ki runga i ēnei taonga tēnei karere: ‘To Albert Victor Pomare from his Godmother Queen Victoria, November 1863’.
Ka tohia a Albert ki te whare karakia o Hato Pāora i Tottenham i te 3 o ngā rā o Tīhema. Ka haere te whānau ki te tūtaki ki te Kuini me tana kāhui ki Windsor Castle. Ka rewa te aroha me ngā whakamiha o Wikitoria ki tēnei tama.
Ka tono te Kuini ki te whānau Pōmare kia whakaahuatia rātou. I te wehenga o te whānau Pōmare i Ingarangi ki Aotearoa i taua tau tonu o 1863, nā te Kuini anō i utu mō tō rātou haerenga, ā, i hoki rawa nui rātou.
Ki tā ngā uri o te hapū o Ngāti Manu, nō te iwi o Ngāpuhi, he hononga tāngaengae tēnei e kore e taea te motu. He piringa tēnei o te ao Māori ki te ao Pākehā. He tohu aroha tēnei e whakatauira ana ka taea e te tangata, ahakoa nō ao kē, nō whakaaro kē, te noho tahi i raro i te rangimārie, i te ngākau whakaute. Nā Rahiri ēnei kōrero i tuku ki ana tama tokorua a Uenuku rāo ko Kaharau, kia tau te rangimārie ki waenganui i a rāo, ‘Ka mimiti te puna ki Taumārere, ka totō te puna ki Hokianga. Ka mimiti te puna ki Hokianga, ka totō te puna ki Taumārere.’
Kia tau te rangimārie!
Tuhinga nā: Ruki Tobin
Manatārua: Turnbull Endowment Trust
Hei tāpiritanga
Tūhuratia ngā kohinga ō te Alexander Turnbull Library: Albert Victor Pōmare.
Nā Papers Past: Albert Victor Pōmare.
Pīrangi te toha, tārua whakamahi rānei i tētahi ō a mātou whakaahua? Pānuitia ngā aratohu mō te whakamahi i ngā whakaahua ō te Alexander Turnbull Library.
Ngā hononga ki ngā Marautanga
Te Marautanga o Aotearoa
Tikanga ā-iwi:
Te whakaritenga pāpori me te ahurea
Te ao hurihuri.
Te Takanga o Te Wā (ngā hītori o Aotearoa):
Whakapapa
Kaitiakitanga
Whanaungatanga.
New Zealand Curriculum
Social sciences concepts:
Identity, culture, and organisation
Continuity and change.
Aotearoa New Zealand’s histories:
Māori history is continuous
Colonisation and its consequences
The exercise of power
Relationships and connections between people.